"Nikt się po ziemi od miodu nie toczy
Miód tylko lepszej dodaje miny
Najeża wąsa, stroi czupryny
Moc leje w piersi, odwagę w oczy"
Tomasz Zan
Miód pitny powstaje w wyniku fermentacji alkoholowej brzeczki miodowej, to znaczy rozcieńczonego miodu pszczelego. Przez zastosowanie różnych dodatków można uzyskać miody owocowe, ziołowe i korzenne. Zależnie od stopnia rozcieńczenia miodu rozróżniamy półtoraki, dwójniaki, trójniaki i czwórniaki.
Zależnie od tego czy brzeczkę miodową poddaje się gotowaniu, czy też nie, wyróżnia się miody sycone (warzone) i nie sycone.
W miodach syconych brzeczka szybciej fermentuje, dzięki czemu uzyskuje się napoje o wyższej zawartości alkoholu, łatwiej ulegające sklarowaniu. Można do ich wyrobu użyć surowca gorszej jakości, o mniej delikatnym smaku i aromacie, na przykład miodu wrzosowego, gryczanego lub spadziowego.
Miody nie sycone otrzymuje się przez rozpuszczenie miodu w zimnej wodzie. Stosuje się do ich wyrobu surowce bardzo dobrej jakości – miody o silnym aromacie jak lipowy, akacjowy lub koniczynowy. Pitny miód nie sycony charakteryzuje się przyjemnym delikatnym bukietem. W warunkach domowych trudny do uzyskania ze względu na niebezpieczeństwo skażenia szkodliwą mikroflorą.
W przypadku miodu syconego, przygotowując brzeczkę gotuje się ją w garnkach emaliowanych. Napełnia się garnek tylko do ¾ pojemności. Gotować należy na bardzo małym ogniu, gdyż brzeczka silnie się pieni. Zawsze pod ręką trzeba mieć garnek z zimną wodą, aby zapobiec wykipieniu. W czasie gotowania zbiera się szumowinę. Gotowanie można zakończyć, gdy brzeczka przestanie szumować.
Miody zawierają zwykle zbyt mało związków azotowych, dlatego dla prawidłowego rozwoju drożdży należy dodawać pożywki dla drożdży (fosforan dwuamonowy, chlorek amonowy lub węglan amonowy w ilości 0,3-0,5 g na 1 l brzeczki). Do produkcji miodów używa się drożdży typu Madera, Malaga lub Tokaj. Drożdże winiarskie należy zawsze dodawać do wystudzonej brzeczki. Fermentację brzeczki przeprowadza się w szklanych naczyniach (gąsiorkach) z rurką fermentacyjną, w temperaturze 15-25ºC. W niższej temperaturze (zbliżonej do 15ºC) uzyskuje się miody lepszej jakości. Młody miód ściąga się za pomocą węża z rurką szklaną i poddaje dojrzewaniu. Leżakowanie w czasie dojrzewania powinno odbywać się w temperaturze 10-15ºC. W miarę wytrącania się osadu przeprowadza się obciągi z przewietrzaniem miodu.
Miody pitne |
Półtorak
Produkowany z miodu pszczelego nektarowego. 1 litr miodu pitnego Półtorak zawiera 720 g miodu naturalnego. W trakcie wieloletniego okresu dojrzewania staje się stabilny o pełnej klarowności. Z upływem lat jego bukiet przysłania wysoką zawartość alkoholu i kwasowość. W efekcie otrzymujemy trunek najszlachetniejszy o zawartości alkoholu 16%
Dwójniak
Produkowany z miodu pszczelego nektarowego o łagodnym smaku. 1 litr miodu pitnego zawiera 610 g miodu naturalnego. Kilkuletni okres dojrzewania zapewnia mu niepowtarzalny smak i aromat. Zawartość alkoholu - 16%.
Trójniak
Produkowany jest z miodu pszczelego nektarowego. 1 litr miodu pitnego zawiera 420 g miodu naturalnego. Trójniak to typ miodu pitnego o zawartości 13% alkoholu. Okres leżakowania do 2 lat.
Czwórniak Korzenny
Wytwarzany na miodach nektarowych o silnym aromacie i ostrym smaku. Najbardziej wytrawny wśród wszystkich rodzajów miodów pitnych. Podawany bywa tak jak wino, do posiłku.