Jad pszczeli / Strona główna <

 

pszczelipark_jad_pszczeli_010 

 

Żądło pszczoły zaopatrzone  w pewną porcję jadu jest naturalną i, trzeba przyznać, skuteczną w wielu wypadkach bronią pszczół. Zawartość woreczka jadowego wynosi średnio 0,3 mg jadu, jednakże od jednej pszczoły można pozyskać zaledwie około 0,085 mg jadu.

Ilość jadu wprowadzonego do ciała człowieka przez pszczołę w czasie użądlenia wynosi około 0,012 mg. Ta niewielka jego ilość wystarczy jednak do wywołania bardzo przykrych reakcji. Najsilniejszą opuchliznę wywołuje użądlenie w okolicy oka, ust oraz wewnątrz jamy ustnej. To ostatnie może nawet zagrażać życiu.

 


Jad pszczeli znajdujący się w żądle pszczoły stanowi naturalną i skuteczną broń pszczół. Jego wydzielenie u pszczół rozpoczyna się następnego dnia po wygryzieniu się z komórek, jednak bardzo rzadko obserwuje się młode pszczoły żądlące, bowiem ilość jadu, jaką dysponują jest bardzo mała.

Robotnice wydzielają jad, który zmagazynowany jest w dwóch gruczołach jadowych, przez całe życie. Najaktywniejszy okres wydzielania jadu przypada na 15-20 dzień życia. Wcześniej oraz później gruczoły jadowe wykazują mniejszą aktywność. W okresie sezonu większą produkcję jadu obserwuje się u robotnic wiosną, a mniejszą jesienią. Z kolei największą agresywność pszczoły wykazują jesienią a mniejsza wiosną. Ilość produkowanego jadu jest w pewnym stopniu zależna od ilości spożywanych substancji białkowych, które działają stymulująco na aktywność gruczołów jadowych. W woreczku jadowym znajduje się średnio około 0,3 mg jadu.

Jad pszczeli jest bezbarwną cieczą, łatwo schnąca o ciężarze właściwym 1,113, charakteryzującą się słabym zapachem i kwaśnogorzkim smakiem. pH jadu wynosi 5,0-5,5. W stanie suchym może być przechowywany bez strat właściwości toksycznych nawet w temperaturze 100°C. Jad jest łatwo rozpuszczalny w wodzie i kwasach. Jest on mieszaniną wielu związków, z których nie każdy został dokładnie poznany. Do tej pory zidentyfikowano spośród amin- histaminę (1% s.m), apaminę (2% s.m) i mellitynę (50% s.m); z enzymów – fofolipazę (12%), hialuronidazę (3%).

Jad po odparowaniu przybiera postać krystaliczną i w tej postaci jest najczęściej przechowywany, ale przeważnie bezpośrednio wyrabia się z niego preparaty gotowe do użycia.

Jad pszczeli dla organizmu człowieka stanowi silną truciznę, mimo iż jedno użądlenie wprowadza pod skórę człowieka zaledwie 0,012 mg płynu. Jad zawiera feromony alarmowe, które ulegają uwolnieniu w momencie użądlenia przez jedną pszczołę i mobilizują inne do żądlenia. W wyniku użądlenia następuje silny ból i prawie zawsze opuchlizna w pobliżu miejsca nakłucia żądłem. Osoby, które są uczulone na jad pszczeli reagują wysypką na całym ciele, dreszczami a także podwyższona temperaturą ciała. Uczulenie powoduje zaburzenia biochemiczne w tkankach z uwalnianiem substancji toksycznych, przede wszystkim histaminy. W przypadku jadu pszczelego działanie to kumuluje się, gdyż histamina wchodzi w jego skład. Czasami zdarza się, że alergia jest tak silna, że doprowadza do śmierci. Ważne jest aby ludzie tacy nosili przy sobie preparaty które po zastosowaniu neutralizują toksyczne działanie jadu. U osób chorych na gruźlicę jad pszczeli powoduje krwotok z płuc, dlatego też osoby takie nie mogą stosować jadu pszczelego. Jad w organizmie powoduje niszczenie krwinek czerwonych, a jego działanie często porównywane jest z działaniem jadu żmii. Ciekawym jest, że surowica przeciw jadowi żmij jest skuteczna przeciw jadowi pszczół. Organizm człowieka ma zdolność do obrony przed jadem, dlatego też pszczelarze są odporni na jad, gdyż na skutek częstych użądleń przeszli kurację uodparniająca.

Skuteczność jadu w leczeniu reumatyzmu znana była już w od dawna. Lekarze w ramach kuracji wysyłali pacjentów do pasieki i radzili im poddawać się żądleniom pszczół. Obecnie znane są gotowe preparaty, oparte na jadzie pszczelim, które dozowane są chorym pacjentom. Medycyna potwierdza przypadki wyleczenie zastarzałych form artretyzmu

Dobre wyniki uzyskuje się podczas leczenia jadem astmy, a także w pewnych przypadkach nadciśnienia. Jad wykazuje działanie przeciwdziałające krzepnięciu krwi, co sprawia że może być stosowany w leczeniu miażdżycy. Należy pamiętać, że leczenie jadem powinno odbywać się pod ścisłym nadzorem lekarza, ponieważ przy wielu schorzeniach dla wielu organizmów jest on niebezpieczny.

Oprócz leczenia poprzez bezpośrednie żądlenie jest także metoda odbioru od pszczół jadu i sporządzenie odpowiednich preparatów. Pszczoły bezpośrednio podrażnione natychmiast żądlą żywe organizmu bezpośrednio przy źródle bodźca. Reakcje taką uzyskuje się stosując przykre zapachy (eter, chloroform), ruchami balonika przed ulem. Robotnice żądlą bibułę lub wytryskują jad na ścianki naczynia lub na szklaną płytkę szklaną. Jad ulega szybkim odparowaniu w wyniku czego pozostają kryształki nadające się do zeskrobania lub spłukania. Jad w najczystszej postaci uzyskiwany jest w wyniku stosowania wstrząsów elektrycznych.

Jad pszczeli jest środkiem stosunkowo silnie działającym i surowo przeciwwskazanym dla osób chorych na:

  • serce
  • wątrobę
  • trzustkę
  • nerki

Nie powinno się stosować jadu w cukrzycy, przy ostrym wycieńczeniu organizmu, gruźlicy, miażdżycy oraz schorzeniach oun (ośrodkowego układu nerwowego).

Jak postępować w przypadku użądlenia przez pszczołę? (wg M. Wojtackiego)

Przede wszystkim nie należy dopuścić, aby cała porcja jadu zawarta w pęcherzyku jadowym wylała się z niego do ranki i dlatego trzeba jak najszybciej aparat żądłowy usunąć przez wyskrobywanie go po prostu paznokciem lub ostrzem scyzoryka. Nie należy chwytać go placami, gdyż w ten sposób powoduje się wyciskanie dalszych porcji jadu z pęcherzyka jadowego.

Na lokalną opuchliznę lekarz może zastosować wcieranie maści antyhistaminowych, a w razie wystąpienia pokrzywki doustnie tabletki antyhistaminowe. W razie silnego zatrucia jadem należy bezzwłocznie udać się do lekarza, który zastosuje odpowiednie leczene.

Źródło: Marian Wojtacki.- Produkty pszczele i przetwory miodowe. PWRiL. Warszawa; Leon Bornus (red.)- Encyklopedia pszczelarska. PWRiL. Warszawa.; Leon Bornus-ABC mistrza ogrodnika- pszczelarstwo. Wydawnictwo Spółdzielcze Warszawa

 

> Galeria zdjęć (losowe zdięcia)
Dodano: 2008-06-14 Dodano: 2012-06-21 Dodano: 2008-02-06 Dodano: 2009-07-08