Na ratunek użądlonym
Przyczyny ataków
Na agresywne zachowanie owadów ogromny wpływ ma pogoda np. zbliżająca się burza lub upały. Osy i szerszenie przyciągają żywe kolory ubrań i intensywne zapachy perfum. Wabią słodycze i napoje, dlatego powinniśmy uważać w cukierniach, piekarniach, kawiarniach oraz ogródkach piwnych. Tam też mogą zdarzyć się przypadki połknięcia osy - i niebezpiecznego użądlenia w język.
Po użądleniu...
Samo użądlenie owada jest dość bolesne i nieprzyjemne. Jednak gdy nie jesteśmy uczuleni, pojawi się jedynie obrzęk, zaczerwienienie oraz pieczenie, które po jakimś czasie minie. Zwykle objawy utrzymują się ok. 24-48 godzin.
By zapobiec nieprzyjemnym skutkom ukąszenia, można przyłożyć w obolałe miejsce zimny okład albo posmarować ranę octem. Innym sprawdzonym domowym i szybkim sposobem jest okład z roztworu sody oczyszczonej, która działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Jeżeli użądli nas pszczoła, zacznijmy od usunięcia żądła (jeżeli będzie widoczne).
"Wyjeżdżając na wakacje z osobami uczulonymi na jad, powinniśmy zaopatrzyć się w wapno i środki łagodzące objawy - dostępne w aptece bez recepty. Na wszelki wypadek warto wziąć specjalną adrenalinę w strzykawce z samowyzwalaczem" - mówi Monika Jezierska-Kazberuk, lekarz medycyny rodzinnej z Centrum Medycznego LIM.
Uczuleni na jad
Reakcje alergiczne po użądleniu osy, pszczoły czy szerszenia występują u około 20 proc. ludzi. Obrzęk, rumień lub świąd w miejscu ukąszenia bywają dolegliwe, ale najczęściej nie są niebezpieczne dla życia. Problemy mogą wystąpić w przypadku użądleń w okolice twarzy i górnych dróg oddechowych.
Dopóki nie dojdzie do ukąszenia, nie dowiemy się, czy wywołuje ono u nas alergię.
Niepokojące objawy
Obrzęk u osób uczulonych jest dużo większy. Dodatkowo może pojawić się pokrzywka, świąd dłoni oraz stóp, nudności, wymioty, spadek ciśnienia.
Gdy spotykamy się z takimi objawami u siebie (po raz pierwszy), a tym bardziej u dziecka, powinniśmy jak najszybciej udać się na pogotowie.
Natomiast jeżeli wiadomo, że ktoś jest uczulony na ukąszenia, powinniśmy natychmiast wezwać pogotowie.
"Liczy się czas, ponieważ wstrząs uczuleniowy ma nieprzewidywalny przebieg (może być bardzo szybki), a lekiem pierwszego rzutu, ratującym życie przy wstrząsie uczuleniowym na jad owadów, jest adrenalina. Nie każdy uczulony posiada własną przy sobie, choć oczywiście powinien ją mieć" - wyjaśnia Monika Jezierska-Kazberuk.
Wstrząs uczuleniowy występuje w skrajnych przypadkach. Objawia się obrzękiem krtani, spadkiem ciśnienia, kołataniem serca, omdleniem, a nawet utratą przytomności.
"Osoby uczulone na jad powinny wyposażyć się w zestaw pierwszej pomocy: pęsetę do usuwania żądła, automatyczną strzykawkę z adrenaliną oraz preparat sterydowy i rozkurczający oskrzela w aerozolu wziewnym. Na rynku dostępne są już tzw. ampułko-strzykawki z adrenaliną w dwóch wersjach: dla dorosłych i dla dzieci. W przypadku stwierdzonej alergii warto też zastosować odczulanie poprzez leczenie przyczynowe na jad w specjalistycznym ośrodku" - radzi Monika Jezierska-Kazberuk.
Jak chronić się przed użądleniem?
Chcąc chronić się przed atakiem owadów, najlepiej ich unikać. Jednak nie jest to łatwe, bo latem dużo czasu spędzamy na łonie natury. Oto kila rad, których przestrzeganie ograniczy do minimum możliwość ukąszenia:
• Gdy spotkamy na swojej drodze osy, pszczoły czy szerszenie nie powinniśmy ich drażnić.
• Jeżeli już owad zacznie nas atakować, nie wykonujmy gwałtownych ruchów przy odpędzaniu go. Takie zachowanie może go jeszcze bardziej rozzłościć.
• Nie powinniśmy też chodzić boso po trawie, bo gniazda niektórych gatunków z rodziny osowatych znajdują się w jamach ziemnych.
• Żywność powinna być dokładnie przykryta i schowana, szczególnie owoce i słodycze. Napoje najlepiej przelewać z butelek i puszek do przezroczystych szklanek.
• Na skórę można stosować dostępne środki odstraszające (repelenty).
• Zwracajmy też uwagę na zaczątki osich gniazd w pobliżu domów. Gdy zauważymy je, zawiadomimy straż pożarną, która bezpiecznie je usunie.
Konsultacja tekstu: Monika Jezierska-Kazberuk, lekarz medycyny rodzinnej z Centrum Medycznego LIM
do góry