Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych
w dniu 31.01.2008
kategoria - Miody
województwo małopolskie
Wygląd:
Miód płynny lub skrystalizowany zebrany przez pszczoły z drzew iglastych.
Kształt:
W postaci płynnej zabarwienie ciemne: od brązowego poprzez ciemnobrązowy do czarnego z odcieniem czerwonawym lub zielonkawym; miód skrystalizowany ma kolor jaśniejszy.
Konsystencja:
Konsystencja gęsta, płynna, lepka. Krystalizacja drobnoziarnista, czasami średnioziarnista. Kryształy mogą tworzyć zlepy.
Smak i zapach:
Smak łagodny, przyjemny, mało słodki, lekko żywiczny leśny, delikatnie korzenny.
Barwa (zewnętrzna i na przekroju) :
W postaci płynnej zabarwienie ciemne: od brązowego poprzez ciemnobrązowy do czarnego z odcieniem czerwonawym lub zielonkawym; miód skrystalizowany ma kolor jaśniejszy.
Inne dodatkowe informacje:
Miody spadziowe cechują się dużą zawartością związków mineralnych powyżej 1% oraz większą zawartością niż w miodach kwiatowych wolnych aminokwasów i inhibin ograniczających rozwój mikroorganizmów.
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:
Lasy według danych z 2006 roku zajmują w powiecie Nowosądeckim powierzchnię 67136 ha, Limanowskim 36728 ha oraz Gorlickim 42190 ha. Z tego sporą powierzchnię zajmują drzewostany jodłowe i świerkowe, w których występują główni producenci spadzi. Spadź pojawia się na tych gatunkach tylko w określonych miejscach – najczęściej w górskich kotlinach i dolinach na wysokości 200-700 m n.p.m., gdzie panuje specyficzny mikroklimat sprzyjający spadziowaniu (Miesięcznik Pszczelarstwo Nr 6 z 1967 r., s. 6 – Pożytki spadziowe, Stanisław Witkoś), (Miesięcznik Pszczelarstwo Nr 6 z 1963 r., s. 9-10 – Występowanie spadzi w Polsce, Józef Niemiec), (Miesięcznik Pszczelarstwo Nr 6 z 1964 r., s. 10‑11 – Lasy woj. Krakowskiego, Rzeszowskiego i Kieleckiego jako bazy pożytku spadziowego). Miody spadziowe z jodły, świerka były pozyskiwane na tych terenach od dawna i zapewne w większych ilościach niż dzisiaj, gdyż prawie całe Karpaty pokrywały pierwotne puszcze. Pierwsze pisemne wzmianki o prowadzeniu rozwiniętej gospodarki bartnej pochodzą z XIII wieku, kiedy to w akcie fundacji Klasztoru Klarysek w Starym Sączu z dnia 6.07.1280 r. odnotowano przekazanie Starego Sącza oraz 28 wsi (…) z rzekami, młynami, sadzawkami, rybołówstwem, barciami (…) itd. (Za Klauzurą, Danuta Sułkowska 2006 r., s. 31). Gospodarka bartna wymieniana jest również w późniejszych dokumentach tego klasztoru. Szczegółowe badania nad występowaniem spadzi i miodami spadziowymi rozpoczęto znacznie później w XVIII w. Największe zasługi położyli tu uczeni austriaccy i niemieccy. Polska literatura na ten temat pojawiła się dopiero pod koniec XX wieku (Miesięcznik Pszczelarstwo Nr 7–8 z 1964 r. – Pierwsze wyniki badań nad występowaniem owadów spadziujących w lasach woj. Krakowskiego, Rzeszowskiego i Kieleckiego, Zofia Soczek). Dość dokładnie historię poznania spadzi i miodów spadziowych opisał w swojej książce czeski uczony Oldřich Haragsim (Medovice a včely, 2005 r., s. 9-15). Większe zainteresowanie miodami spadziowymi z tego rejonu datuje się od czasu II wojny światowej. Według relacji starych pszczelarzy okupacyjna armia niemiecka rozpoczęła skup tego miodu na własne potrzeby na początku wojny i prowadziła go do 1944 r. Po II wojnie światowej w miarę stabilizacji gospodarki rozpoczął się skup tego miodu w latach 50. i był prowadzony przez spółdzielnie ogrodnicze do chwili obecnej. Ze względu na swoje walory smakowe, odżywcze i lecznicze sądecki miód spadziowy był przeznaczony głównie na eksport do Niemiec, Szwajcarii, Kanady i innych krajów. W celu zwiększenia skupu została wprowadzona wysoka cena 55 zł za 1 kg (Miesięcznik Pszczelarstwo Nr 6 z 1963 r., s. 9-10 – Występowanie spadzi drzew iglastych w Polsce, Józef Niemiec), (Miesięcznik Pszczelarstwo Nr 6 z 1964 r., s. 10-12 – Lasy woj. Krakowskiego, Rzeszowskiego i Kieleckiego jako bazy pożytku spadziowego, Zofia Soczek). Duże ilości miodu spadziowego były skupowane w okolicach Nowego Sącza, Limanowej, Muszyny, Ujścia Gorlickiego oraz Gorlic. Największe powierzchnie lasów jodłowych oraz największe zbiory miodów spadziowych występują w Beskidzie Sądeckim, Wyspowym, Średnim i Niskim (Miesięcznik Pszczelarstwo Nr 6 z 1963 r., s. 10 – Występowanie spadzi drzew iglastych w Polsce, Józef Niemiec), (Sprawozdania Spółdzielni Ogrodniczej w Nowym Sączu: na Walny Zjazd w 1983 r., s. 7-8, na Walny Zjazd w 1987 r., s. 5, na Walny Zjazd w 1988 r., s. 9). Liczne pasieki położone w tym rejonie w pobliżu masywów leśnych pozyskują praktycznie czysty miód spadziowy, bez domieszek. Ponieważ miód ten przez ponad 50 lat był w większości eksportowany, przechodził dokładne badania laboratoryjne i musiał spełniać wysokie normy jakościowe. Dlatego też pszczelarze z tego rejonu potrafią go pozyskiwać w sposób gwarantujący wysoką jakość. Sądecki miód spadziowy pozyskiwany jest w czystych i nieskażonych lasach jodłowych i świerkowych w dolinach górskich o specyficznym mikroklimacie, co nadaje mu szczególny aromat i smak. Jest on poszukiwany przez licznych nabywców w kraju i zagranicą. W ostatnich latach wdrażane są nowe badania poznaniem właściwości leczniczych tego miodu, które są bardzo obiecujące.
Źródło: MRiRW
do góry